بررسی مناسبات نهضت جنگل با روسیه

نهضت جنگل به رهبری کوچک خان جنگلی در سال های 1914 م/ 1333 ق تا 1921 م/ 1340 ق در گیلان شکل گرفت. نهضت جنگل از نظر سیاسی ادامه دهنده نهضت مشروطیت و طولانی ترین نهضت تاریخ معاصر ایران است. هدف نهضت جنگل مبارزه با استبداد داخلی و استعمار خارجی بخصوص اخراج نیروهای روس و انگلیس بود که از دیرباز سایه شوم خود را بر کشور گسترده بودند. در این میان با روسیه به علت همجواری روابطی، هر چند متضاد گاه در جنگ و گاه در صلح برقرار کرد. حضور روس ها از دغدغه ها و مسائل منطقه شمال کشور محسوب می شد. سال 1914 م/ 1333 ق همزمان با وقوع جنگ جهانی اول، روس ها در جبهه متفقین نیروهای خود را در ایران و شمال کشور افزایش دادند و مصایب و مشکلاتی را برای ملت ایران ایجاد نمودند و در همین سال نهضت جنگل نیز شکل گرفت و به مقابله با نیروهای متجاوز پرداخت. اما پس از سقوط تزار و روی کار آمدن بلشویک ها طی انقلاب اکتبر 1917 م مناسبات مابین آنها به شکل مسالمت آمیزی تغییر یافت. روسیه مدعی حمایت از نهضت جنگل در مقابله با دولت ایران و امپریالیسم انگلستان بود. از این روی مناسبات دوستی جنگلی ها و بلشویک های روسیه آغاز می شود. این دوستی به همکاری های سیاسی و نظامی می انجامد. جمهوری شورایی در گیلان تشکیل می شود. پس از چندی با تبلیغات کمونیست ها در گیلان بین جنگلی ها نفاق اتفاق می افتد. این نفاق سبب سردی روابط با بلشویک ها می شود. تغییر سیاست بلشویک ها در قبال جنگلی ها یعنی؛ دوستی آنها با امپریالیسم انگلستان و دولت ایران سبب شد جنگلی ها و روسیه شوروی در مقابل یکدیگر قرار بگیرند و دوستی آنها مبدل به دشمنی و کمک به دولت ایران برای از سر راه برداشتن نهضت جنگل شود. از این روی پژوهش حاضر بر آن است تا به بررسی چگونگی مناسبات نهضت جنگل با روسیه در بین سال های 1914 م/ 1333 ق تا 1921 م/ 1340 ق به روش توصیفی - تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه ای بپردازد. واژگان کلیدی: نهضت جنگل، روسیه، بلشویک ها، مناسبات